Praktische zingeving

 

In de trein, de file, opgeborgen in een school, of in de moderne fabriek: het kantoorgebouw of waar ook slijten mensen vele uren van hun leven. Er zijn dagen dat ik om me heen zie en net niet de uitstraling zie van ‘leven’. Fluisteren doen ik dan soms: “Mensen, mensen, dit is geen generale repetitie… je bent nu aan het leven…”.

Alles valt en staat bij het besef van de verwondering en de bijzonderheid van het ‘fenomeen’ dat we leven noemen. In de weer war van indrukken en stimuli, ben je naast een waarnemingsmachine ook nog een mens die kiest. De keuzes bepalen je leven; je vermogen die bij te stellen je levenskwaliteit; je bewustzijn het vermogen het ook echt te beleven.

Een wat uitgebreider stuk over zingeving. Een uiterst lastig begrip. Voor de een is het een baan, voor de ander geld, voor weer een ander kinderen, voor velen hun geloof, voor genoeg mensen een prestatie. Voor sommigen ook juist wat ze nalaten en gedaan hebben.

Voor mij: wat je nu doet en hoe je het doet. Het is aandacht, ook zachtheid, uiteraard vergeving, natuurlijk verwondering, bovenal het ‘niet weten’ maar delen.

Ooit heb ik les gegeven, een jongeman vroeg: “Meneer van Leeuwen, waarom zitten we eigenlijk op school en waarom leven we eigenlijk?” 15 jaar, pet op hoofd …onderuit gezakt, maar bloed serieus. ‘Kijk om je heen’, zei ik tegen ‘m, ‘Al deze kinderen, als je die over 20 jaar ergens tegen komt… hopla je kunt zo een praatje maken en heb contact.’ Eenvoudiger kan ik het niet maken. Om te kunnen delen met mensen later en nu met elkaar. ‘Het leven is het opbouwen van een gemeenschappelijke geschiedenis en delen van evenementen’. ‘Waarom ‘wij’ leven, die vraag kan ik niet beantwoorden’, zei ik, ‘Wel dat het geweldig is om te doen als je deelt in aandacht, zowel lief als leed’.

School is een soort socialisatie instituut misschien. De kids leren de ‘taal’ en ‘normen en waarden’ zo die gebruikt worden in de samenleving. Leren ze ook de zingeving daarnaast? Dus hoe hun zintuigen, hersenen en lichaam te gebruiken? Het is aan het komen.

Onderwijl leven we in een wereld waar aforismen de leidraad vormen. Van Lao Tse naar Boeddha, van Mandela naar Schweitzer. Je kunt het zo gek niet noemen of er doemen wel 1 liners op die ons voor de voeten geworpen worden als ware het gedrags correctoren en mindset bepalers.

Daarom maar even een aantal:

Omdat de mensen geen geneesmiddel wisten tegen de dood, de ellende en de onwetendheid en toch gelukkig wilden zijn, hebben zij bedacht er maar niet aan te denken. Aldus Blaise Pascal

Goede mensen hebben geen wetten nodig om te weten waar hun verantwoordelijkheid ligt en slechte vinden wel een achterpoortje. Aldus Plato

Beide ietwat moralistisch en in verwijtende toon, toch aardig om even bij stil te staan.

Een der zegeningen van deze tijd is dat alle ‘helden’ en ‘stromingen’ snel ingehaald worden. De eeuwige Bealtle of Nijhoff fan bestaat al bijna niet meer. Te veel zaken volgen elkaar op om lang bij 1 stil te kunnen staan.

Schopenhauer zegt daar met enig scepsis over:

“Ons tijdperk zakt steeds dieper in haar eigen stront omdat de mensen in plaats van het beste aller tijden, slechts het nieuwste lezen. Het nieuwst is zelden het beste en het beste is slechts zeer korte tijd het nieuwste”.

De mens als sociaal project is niet zo zeer mislukt…, echter de mensheid hier in het westen doet toch wel alle moeite om het zo te laten lijken door incidenten uit te vergoten en niet de grote lijn te bezien. Komt er een groep, daar kan ‘sub cultuur’ ontstaan en dan kan den individuele mens verzuipen. Red je zelf daar altijd uit.

Sub-culturen zijn aan het vertrekken of uiterst tijdelijk geworden; behoudens in wat achtergebleven archaïsche familie structuren in rurale gebieden, en krijgen nog nauwelijks voet aan de grond voor langere periodes. Ondertussen voor die er mee van doen hebben enorme schade kunnen berokkenen en zelfs levensvreugde kunnen ontnemen.

Ook in ziekenhuizen en de medische sector loopt er nog een groep mensen rond, die zich in ene ‘iemand’ voelen omdat ze uniform aan hebben en mensen in hun zwakte aan treffen. Het zogenoemde ‘medische model’ is daar het gevolg van. Het woord ego krijgt dan plaats. De arts En trust me, er is ook een nieuwe generatie, er loopt een grote groep rond die echt gelooft mens te zijn terwijl zij zich verslikken in hun quasi autoriteit. Voelen zich in ene een hele madame of meneer.

Ook jij bent niet feilloos, echter ook sterk overgeleverd aan het fatsoen van anderen om in gesprek te blijven. De woorden elegantie en waardigheid waren toen, en zijn nog, mijn toppers.

Het is niet altijd eenvoudig. Er lopen getroebleerde mensen rond. We laten de psychopaten buiten beschouwing. De mensen met vooroordelen en die willen ‘dat jij als zij bent’, dat is linke soep.

Celine, de schrijver, zei ooit:”Een mens kan op 2 manieren verrekken, of door de moordlust van de medemens in tijd voor oorlog … of door de onverschilligheid van die zelfde mens in tijd van vrede”. Een weinig hoffelijke beschouwing wellicht. Edoch een waarschuwing om juist niet aan 1 van de twee te voldoen.

Vier de verschillen, zou ik zeggen, ieder mens is uniek. De verscheidenheid als schoonheid.

Maar op naar de zingeving.

Nog voor mijn kindje geboren was, ze is nu 9 jaar, schreef ik: “Leef je leven op zo’n manier dat als je kindje 20 is die vol trots en met glunderende ogen naar je kijkt; het gedrag waarvan je hoopt dat je kindje het heeft, dat moet je nu zelf doen!’

2 ook al niet echt vrolijke jongens uit de 19^e eeuw schetsten beide op hun eigen manier het momento mori en carpe diem.

Schopenhauer:”Ik begrijp niks van het leven en heb besloten de dagen door te brengen met nadenken over de zin ervan”

Dostojevski: “Het is beter het leven te leven dan na te denken over de zin ervan”.

Er zijn meer keuzes en moraal is een slechte raadgever;  de maatschappelijke dimensies zijn goed te vangen in de architectuur, bezie die door de tijden heen en je voelt de werelden en de keuzes van een tijdsvlak. Zeer dynamisch, al lijken gebouwen stil te staan.

De 19^e eeuw was de eeuw van de Wil. De drijfveren en het wat je kunt werden  punt van aandacht.

De 20^ste die van het Waarom… De onderzoeking, het ego en de argumentatie. Sinds de ‘uitvinding’ van het Ego, blijkt direct ook de ‘mening’ een onderdeel. En door het  erfgoed van de 20^ste eeuw lopen er generaties amateur psychologen en uitleggers rond.

De 21 ste eeuw is die van het Hoe. Nu wordt je direct aangesproken, op kortere of langere termijn op je nalatenschap en je verantwoordelijkheid. Ziet hier het ontstaan van de monitorings-cultuur, ‘bewijs’ het maar.

Joris Luyendijk was in DWDD over de bankierswereld, met een pracht aantal betogen over onbetamelijk gedrag waar ‘geld’ in het geding is. Merkwaardige ‘liefdes relaties’ om geld en ontslag rondes zonder enig uitleg.

De wereld is grotesk en de kunst lijkt soms de enige echte schuilplek waar integriteit feest viert, dom weg om dat leven een kunst is. Of dan althans een waardig leven is een kunst stukje. En je wint er zelden prijzen mee. Of met de onvolprezen Bob den Uyl: ‘Gods wegen zijn duister en zelden aangenaam’.

Antwoorden daar zijn er vele van, zegt men. Nu dat geldt de uitvoer. Aan de basis verschilt er niet zoveel.

Langzaam maar zeker beseffen we dat er een aantal basis zaken zijn. We kunnen onze hersenen gebruiken waar ze voor zijn: bewust worden, bewust zijn en scheppend delen.

Zingeving werd vaak vorm gegeven door kennis, hoop en geloof (Bijbel: geloof is de vaste overtuiging van de dingen die men hoopt maar niet zeker weet).

‘Wie kennis vergaart, vergaart smart’, zegt Prediker mooi. Socrates:” Het enige dat ik weet, is dat ik niet weet”

Wij laten het en houden het hier bij zelfkennis. Het begint, valt en staat bij jezelf. En dat is nu in overvloed kennis voor handen.  Een aantal zaken.

• Knowless, zeg ik, weet minder, tenminste als je doet. Zo lang ‘kennis’ je domineert dan geef je het nu geen kans.
  • Weet wat je gelooft: waardoor je gehypnotiseerd wordt
  • Weet in welke trance je leeft (zeg maar een toestand waarin je weerstand om vragen te stellen weg is)
    • En durf je aan sommige situaties geheel over te geven
  • Weet dat alles dat jij weet is wat jij weet en eigenlijk ondeelbaar is als je concreet wilt worden

• Wees congruent, de meeste mensen komen ernstig in de problemen (meest na langere tijd) omdat hun hart en hersenen niet op 1 lijn zitten. Ze zijn incongruent, of wel ze laten zich daar allerhande invloeden mee voeren en zijn oneigenlijk zichzelf. Praktisch is dat ook een topsporter die zich laat afleiden als ‘ie net moet presteren.
  • Wat is je intentie, ergo wat je wilt
  • Wat is je attentie, ergo waar focus je op

Meditatie, alpha trainingen, biofeedback apparatuur en vele andere middelen zijn er om hier goed in te zijn.

• Waarnemen, je sensorische bewustzijn. Je zintuigen goed gebruiken.
  • Dat is dus niet je hersenen als zorgmachine maar je zintuigen gebruiken
  • Sensitiviteit, zorgen dat je voelt en ervaart waar je bent
  • ‘Lone time’ wees een aantal momenten per dag echt bij jezelf
  • Let op je lichaam, op wat je erin werpt en waar je op gaat zitten kauwen (dit geldt woorden en voeding)

• Authenticiteit, natuurlijk jij bent echt en oorspronkelijk
  • Laat het maai gras gevoel en doe gewoon wat je wilt

• Nederigheid, een pracht attitude… ook weer je vermogen je ego buiten te zetten
  • Luisteren en leren
  • Waarderen van de ander door dat echt te laten blijken

• Entertain, dit is de manier waarop je iets doet. Let daarop.
  • Hier hoort ook dienen bij, de ander gelukkig willen maken

Beter leren bidden noemde ik het vroeger. Of het om een relatie gaat, om sporten, om slagen voor een test, om te groeien. Alles gaat gepaard met conflicten, met pijn soms, daarmee leren omgaan is bepalend.

De tijd van patiënten, de mensen die het zichzelf kwalijk nemen of angstig zijn dat andere hun falen kwalijk nemen, die is voorgoed voorbij. Wij zijn allen mensen, je kwaliteit van zingeving hangt wellicht af van het vermogen tot vergeving, van jezelf en van de ander. Beschouw de ander als je eigen kind, altijd en sta op die manier in de wereld.

Zingeving is een beleving, een dynamische beleving, de kleur die je aan het delen geeft. Mijn pleidooi is voor waardigheid en echt je zelf kennis gebruiken. Niet incidenten uitvergroten maar echt de grote lijn zien.

1 mens redden is de hele mensheid redden, wordt in het Midden Oosten wel eens gezegd.

1 mens blij maken is de hele mensheid blij maken.

Dat is zingeving!