De werkelijkheid is wil en voorstelling, is een stelling uit de 19e eeuw. Langzaam maar zeker blijkt steeds meer dan de meeste mensen de ‘werkelijkheid’ doen van uit hun interne dialoog.
Je seftalk, je opgebouwde criteria lijst, die min of meer met de socialisatie meekomt veren. Jezus zegt over zijn gewenste omwenteling- ook te lezen als het afscheidt nemen van je jeugd- fraai:’Wat vlees is, is vlees en wat geest is, is geest: Verwondert u niet als ik zeg de mens moet wedergeboren worden’.
Dat stemmetje in je hoofd is nogal bepalend voor een en ander wat je waarneemt en doet. Uitzetten kan even door meditatie, sport, alcohol, dansen. Goed is het om te waken over hoe en door wie het stemmetje gevoed wordt.
Je normen en waarden worden je met de paplepel ingegoten. Door ouders, opvoeders, docenten, vrienden, de media… ga zo maar door. De woorden, gewoonten, de cultuur alles gaat in je body en brains zitten en bepalen je Interne representatie van de wereld. Leren hier goed mee om te gaan is van wezenlijk belang.  Anders ben je slaaf van de gewoonten en wensen van een imaginaire of werkelijke ander. Dat kost wat tijd en inzicht.
Je bent alleen ontvankelijk voor woorden als je er ontvankelijk voor bent, wordt wel eens gezegd. Nu dan zou er geen marketing campagne meer werken. Een wat onfris voorbeeld maar wel een specialist, Joseph Goebbels:
“If you tell a lie big enough and keep repeating it, people will eventually come to believe itâ€
Als een groep mensen op je in gaat zitten hakken met hun beeld van de werkelijkheid, dan moet je echt van heel goede huize komen om daar weerstand aan te bieden. Peer-group pressure wordt dat wel genoemd. Een akelig beginsel dat voor de grootste narigheid kan zorgen bij mensen.
Laat we eenvoudig beginnen bij de voorbeelden die we allen kennen en die toch net iets anders zijn dan de PHS zoals ik die hier bespreek:
Het Placebo effect is en positief verwachtingseffect op gedrag of genezing. Meest tijdelijk, maar kan net het duwtje in de rug zijn. Praktisch de ‘Deskundige’ die zegt: “Dit probleem is na 7 behandelingen zeker overâ€.
Het Nocebo effect is, wat minder bekend, een negatief verwachtingseffect. Populair gezegd: ‘Angst maakt ziek’. Iemand met autoriteit kan door een ongunstige diagnose te stellen (per abuis of niet) een negatieve verwachting wekken. Als er bovendien een onzeker klimaat is, zal deze diagnose sneller worden aangenomen. Bij onzekere, suggestibele mensen zal het effect nog groter zijn. Als de negatieve verwachting maar sterk genoeg geloofd wordt is het zelfs mogelijk dat iemand dood zal gaan door het nocebo-effect. Praktisch, de ‘Deskundige’ die zegt: “Dit gaan nooit meer over, u moet er mee leren leven’.
De PHS zelf, dat zijn suggesties gedaan aan de waarneming die, meest op onbewust niveau gedrag ten positieve of ten negatieve stimuleren. Die suggesties kunnen non verbaal en verbaal gedaan worden. Kenmerkend ervoor is dat de argumentatie of bewijsvoering buiten beeld blijven. Hetgeen voor alle drie geldt. Men installeert iets in je systeem.
De term verwijst al naar de hypnose, immer posthypnotisch…. Ergo het blijft nog door werken (de suggesties) nadat de sessie voorbij is. Je blijft er als het ware op kauwen. Daarom wordt het ook wel een trance inductie genoemd.
De intentie van de persoon is dan van doorslaggevend belang. Intentie veronderstelt bewust handelen. In professionele zin mag je dat verwachten.
Ieder woord of zin dat genoemd wordt, zelfs in de ontkennende zin (denk nu niet aan welke schoenen je vandaag aan had… hups de gedachten gaan naar de schoenen), geeft richting aan je denken en doen. Zelfs de intonatie kan van groot belang zijn. Een van de meest mislukte campagnes van de overheid ooit was de techniek en vrouwen campagnes (een slimme meid is op haar toekomst voorbereid); een goed werkende was van Veronica (in omzet cijfers):’Je bent jong en je wilt watâ€.
Er ontstaat een waar geloofssysteem omheen. Het bepaalt wat je waar neemt en hoe je er tegen aan gaat kijken.
Wij kijken naar de normale omgang, daarin is het ondoenlijk ieder woord op een gouden schaaltje te wegen. Laat staan dat je steeds moet gaan stilstaan bij de intentie van de persoon. Soms echter is dat wel zo snugger.
Fouten maken we allemaal. Meest weet je niet direct of indirect wel deel van een zin of gesprek nu onthouden zal worden.
Weer is de intentie bepalend. Stel je glijdt uit in een gesprek en zegt iets dat iemand raakt, dan wel omdat je zelf emotioneel bent, dan wel zonder dat je er erg in hebt dat je iets verkeerd gezegd hebt. Kijk je met warme blik naar elkaar, dan komt alles goed.
Wanneer wordt het dan vervelend? Nu laten we een aantal voorbeelden noemen om het praktisch te maken.
Positief:
- ‘Je weet dat jij het vermogen hebt om alles te kunnen bereiken wat je wilt’. Voelt lekker en geeft vertrouwen.
- ‘Jou glimlach verraadt de zuiverheid van je ziel en iedereen zal zien dat je een goed hart hebt’. Nu fijntjes toch…
- ‘Het mag lang of kort duren, neem je tijd, je gaat echt wel afstuderen’.
Nogmaals wel is het belangrijk dat je lichaam op gelijke manier mee communiceert. Ergo je dient dat geloof uit te stralen.
Op het randje al:
- De moeder:’Is zij nu wel de juiste voor jou?’, als ze niet op je moeder lijkt is ze meest per definitie niet de juiste volgens moeders… Hoe ook… het zet je op een spoor… je gaat toch even naar t meisje zitten staren met die vraag.
- ‘Weet je wel heel zeker dat je het wilt?’. Oeps in ene wordt er twijfel in de soep gegooid, meest nog met het ‘Oh ja, ik vroeg het zomaar hoor…’. Kan dodelijk zijn.
- ‘Ik (huh wie?) weet niet of dit ooit overgaat’, fijne woorden als je die hoort…
Kan je in gesprek gaan, dan valt t meest nog te behappen. Blijft men het herhalen en jij in je bovenkamer… tja dan wordt het lastig.
Negatief en kwalijk:
- De moeder:â€Deze jongen is echt niks voor jou, daar moet je echt mee kappen’. Kleden ze het in met argumenten en verzamelen ze meer mensen om zich heen, dan is je loyaliteitsconflict daar. De ‘jongen’ zo jij die ervaart willen ze niet kennen en is eigenlijk een onzichtbare vijand.
- De docent:’Jij zult nooit goed worden in wiskunde en je bent een Havo leerling en zeker niet meer’. Wow… Weer Salomon Ash heeft hier nogal wat tegen in te brengen. Het kan danig aan je zelfvertrouwen en geloof knagen.
- De zogenoemde volkswijsheid:’Wie voor een dubbeltje geboren is….’. Volkstammen hebben geen grotere stappen gezet onder het juk van dit verankerde geloof.
Dit zijn heel lastig zaken die ernstig zijn. Domheid en hufterigheid zijn de juiste woorden voor dit onbehouwen gedrag.
Roept men iets en is er dan geen gesprek meer mogelijk dan kunnen de effecten dramatisch zijn.
Net voordat je de deur uit loopt op werk nog even tegen je collega zeggen:’ Jaap, we spraken er net nog even over, je hoort het maandag wel… nu heb ik geen tijd. Maar op lange termijn komt het wel goed hoor, jongenâ€. Jaap blijft starend achter en weet zich mogelijk geen raad en moet maar gaan zoeken wat er precies bedoeld wordt.
Een ander is:’Je behandelt me niet met respect’ of ‘Je kunt gewoon niet normaal doen’, via de mail gehoord en geen gesprek meer mogelijk. Ga dan maar zoeken waar dat over gaat. Je hersenen kraken en je bovenkamer maakt overuren.
Kijk er zijn en paar basis regels:
-Â Â Â Â Â Â je weet nooit hoe iets aankomt
-      dus test het en vraag de ander altijd aan te geven als het verkeerd is: of op het moment zelf of zo snel mogelijk. Zelfs en    positieve opmerking tegen een kind van 6… wat heb je toch een mooi buikje…kan dat kindje al op hol brengen (in haar hoofd zegt ze: ik ben dik… want toevallig –buiten je weten om- was op school al gezegd dat ze dik was-)
-Â Â Â Â Â Â Altijd in gesprek blijven. Op welke manier ook. Er is geen grotere pijn van onverschilligheid, dat is misdadig. Daar is zelden een goed excuus voor te bedenken.
– Mensen die zichzelf niet goed voelen die roepen soms wel een nare dingen. Neem dat niet te zwaar op. Kijk naar de context.
-Â Â Â Â Â Â Niet alles letterlijk nemen
-Â Â Â Â Â Â Goed oppassen waar de peer groep druk vandaan komt
-      De woorden van de ander ‘deleten’ of er een hele set van andere over heen plakken. Het schilderij als het ware over schilderen
Vroeger had ik een poster op mijn muur:
“Als er niet gepraat wordt dan vallen er doden in plaats van woordenâ€
Zo zie ik het nog steeds, altijd in gesprek gaan en blijven. Verwijten zeggen altijd meer over jezelf dan over de ander. Ook als je zegt, ‘dan en dan gaan we rustig praten’, ben je in gesprek en dat kan en mag nooit te lang duren. Ik weiger te geloven dat weldenkende mensen de ene dag laaiend blij zijn met iets of iemand en de andere dag 180 graden gedraaid zijn.
Immers onze grootste vriend en vijand zit in ons eigen hoofd. Dat stemmetje, dat zo vaak beïnvloed wordt door de woorden of uitdrukkingen van anderen. Wat men geïnstalleerd heeft, ten positieve en ten negatieve. Krijg er vat op als je negatief denkt, er zijn genoeg technieken voor.
Let er altijd op welke gedachten of woorden mensen op jou agenda (in het hoofd) zetten. Verontschuldig je als het verkeerd overkomt.
En zet zelf ook positieve op diens agenda. Dat is al een begin.