De logica en de liefde tegengestelde grootheden

 

Gerard Tertoolen zei tegen me: ‘Jongen ga is wat meer op de actualiteiten in, laat van je horen op het moment dat iets op de agenda staat’. Natuurlijk als we praten, dan passeert een en ander de revue, dan lijkt zijn opmerking hout te snijden. In mijn blogs blijf ik meest, quasi persoonlijk of wat ruimtelijke in de beschouwing. Niet om de reden dat internet link is, en elk woord zo’n beetje tegen je kan gaan werken. Immer alleen idioten en kwade geesten willen dingen ‘tegen je gebruiken’, dat zijn niet de mensen die je aanspreken en waar je mee in gesprek gaat.

In het dagelijks leven ben ik juist nogal direct. Immers je kunt t beste reageren, als je t al wilt, waar je bent. En t kan geen kwaad heb ik besloten wat meer man en paard te gaan noemen. Vanuit de media of niet.

Waartoe dan het schrijven, bloggen, praten en posten? Niet alleen van mij, maar van zovele. Spel en leven in de brouwerij wellicht; om kennis of kunde te delen; om inzichten breder te maken; je emotie een plek te geven… enz enz.

Nu even over liefde, leven, afscheid en rede.

Er is bijna geen week die voorbij gaat of er gebeurt ‘in onze wereld’ wel iets omvangrijk gruwelijks. Oorlog als in Syrië is krankzinnig (alles wat een mens niet begrijpen kan, Celine), ongelukken zoals trein en bus deze week roepen weer andere emotie op… ‘het lijkt dichterbij’… door de alledaagsheid van de context. Waar word je mee geconfronteerd en wat komt er op je ‘agenda’. Knetenmann stierf op de zelfde dag als Theo van Gogh; Anil Ramdas op de dag dat onze Prins onder de sneeuw vandaan gehaald werd -er zijn meer van dat soort voorbeelden- en zij verschoven van de ‘nieuws agenda’. De verklaringen en het praten verdekken de ontsteltenis, lijken soms lucht te geven. Het pad des levens kent klaarblijk heel onprettige en onvoorstelbare grootheden.

De niet ‘levenseigen pijn’ daar heb we het hier dan over. Dat is dan hetgeen je echt ‘overkomt’ waar geen enkele logica of redenering iets doet. Uiteraard heb we het dan niet zozeer over natuurrampen, maar meest over de uitwassen van het menselijk gedrag. De onverklaarbaarheid ervan. De logica geldt vaak alleen in geval van terugkijken vanuit succes… En het leren doe je van falen… echter dan veronderstel je geen Mike Tyson achtige gek die je oor af bijt tijdens een bokswedstrijd.

‘Oorlog en dood zijn 2 dingen die we niet begrijpen kunnen’, zou je kunnen zeggen… Oorlog komt bijna altijd voort uit onmin of strijd tussen 1 geloof systeem en een ander. Tussen het 1e milieu en een ander. Kijk onze eigen wereld daar zit genoeg lering in, genoeg klein of groter leed. Ga je terug naar het wezen der dingen, waar kinderen uit geboren worden –liefde- dan mag het toch merkwaardig heten dat er zoveel volstrekt idiote zaken gebeuren. Dat geldt op privé niveau en op macro niveau. Onverklaarbare daden. En wil je dan antwoorden?

Ik reed vrijdag naar Duitsland en hoorde bij Jurgen van den Berg op radio 1: er is een programma geweest van de neef van Pim Fortuyn. 10 jaar na Fortuyn’s dood, gaat Edwin ‘op zoek’ naar zijn oom. Hij belt met de moordenaar van zijn oom en spreekt hem.

Het tekent de dubbelheid: hij wil vragen stellen, maar … gelooft toch niet echt dat iemand.. die ‘zomaar’ iemand vermoord heeft… een geheel onbekende nota bene… enig antwoord zou kunnen geven…

Bestaat er, zou er, 1 antwoord bestaan dat op welke wijze ook bevredigt in zo’n situatie als dit? Lijkt me niet.

Toch het ‘willen praten’, het ‘zoeken naar een verklaring’ komt meest veel meer uit de hoek van de slachtoffers dan van de daders. ‘Het niet kunnen begrijpen’, ‘de angst voor de toekomst’, dat zijn slachtoffer zaken. De dader herken je dan al bijna aan het zwijgen.

Wat de ratio en de rede allemaal doen, dat is aardig om over na te denken wellicht. De grootste vijanden kunnen samenkomen door te praten. Ook waar het om tragische ongevallen gaat. Dat is niet zo iets als rationaliseren overigens. Doen ze het in vroeg stadium dan voorkom je zelfs narigheid.

Iemand die afscheid moet nemen van zijn of haar geliefde, geloof of gevoel, zeker door oorzaken en daden die buiten zichzelf liggen, dat is van een orde die het leven tekent. Daar blijkt de logica of de rede geen plek te hebben. Pijn veroorzaakt redeloosheid, hetwelk versterkt wordt door onvermogen contact te krijgen.

Stilstaan bij afscheid wordt op zeker moment je deel. In mijn geval, beide ouders zijn heen gegaan. Hoort zo een beetje bij het leven, maar toch… Mijn kindje, 9 jaar, woont in Duitsland en het is al 9 jaar een ‘strijd’ om haar te mogen zien en spreken. Pieter van der Wielen, een vriend zei ooit: ‘Steeds als je dan weer van haar weg gaat dan neem je weer afscheid en dat is ook van een deel van jezelf’. Dat voelt voor ons beide zo, we zijn er in geoefend nu… wennen doet het niet echt. Daarnaast blijk ik -soms bijna sullig- open te staan om mensen te helpen die mij het vragen. Garantie voor teleurstellingen blijkt, immer niet iedereen heeft zo een goede inborst als je hoopt. Indicatoren heb ik wel, als iemand zegt: “Ik zal je nooit pijn doen, verdriet doen, verlaten, belazeren, bestelen enz enz…”, haal dan het woord ‘nooit’ weg en vraag jezelf af waarom juist die woorden gebruikt worden.

Om deze en nog een goede reeks andere redenen…. sta ik heel oorspronkelijk in het leven. Het gaat mij om de ziel van mensen, dieren en dingen…. Niet altijd even simpel weet ik al wat langer. Wel echt. Ben zelf redelijk goed gebekt, echter het meest aangedaan door de enorme mythe van het leven, door de ontzaggelijkheid van het afscheid. ‘Wie de dood niet vreest, die vreest het leven niet’, hoorde ik laatst in een program bij Jacobine Geel. ‘Woorden, woorden en aforismen’, denk ik dan wel eens. Echter soms kan je even conptempleren. Stilstaan bij wat is, bij wat gaat, bij wat komen gaat.

Over het mysterie van het leven weten we uiteindelijk niks, (kijk WISDOM van Zuckermann) tegelijk weten we onmetelijk veel over hoe het materiële leven in te richten en komt er steeds meer voor handen. Heerlijk is het leven wel in al haar vormen en klanken.‘The world is a stage’, met Shakespeare. Zo is het ook. Elke pijn hoort bij het leven wellicht, kwalificeren is bijna onmogelijk.

De vraag blijft dan: hoe vul jij je leven in? Hoe ga je er mee om? Acties, materie of moraal? Liefde, delen of schisma en pijn? En bij ieder afscheid geldt: er zijn 2 partijen bij.

Ik kies voor liefde, onhandig genoeg is dat een nogal ambigu woord. Een aanduiding en voor mij een doorgaand proces. Als je van iemand of iets (baan bijvoorbeeld of school) gehouden hebt, dan blijf je er van houden (als het echt was). Lastig maar ook zo vaak waar. Je hebt iets gedeeld.

Gaat het fout, in geval dat de oorzaak vooral buiten jezelf ligt… tja… ook ik heb dan toch de neiging het bij mezelf te zoeken. Immers het lijkt een afscheid in te luiden, dat is leren, ontdekken en bijsturen. Een afscheid hoeft niet tragisch te zijn, echter dat hangt van hoe het gedaan wordt. Als je het ‘aan-ziet-komen’ dan kan je er ‘ies’ mee,; is het geheel plotseling dan ben je slachtoffer van de rationalisering van de ander.

Vaak zoeken we naar logica Hoe vaak niet tegen wil en dank Een verklaring voor het gedrag, of de keuze (als die er al is) Het lijken afscheidsrituelen.

We weten maar al te goed, dat als een mens in staat is om aan meerdere partijen op schappelijke wijze verantwoording af te geven voor zijn of haar daden… dan loopt het meest goed.

Uit de klauwen loopt het als er slechts 1 groep supporters is. Uit de klauwen loopt het als er maar 1 persoon is, -Taxi driver filmpje spreekt daarin boekdelen (http://www.youtube.com/watch?v=4e9CkhBb18E) ) – en de omgeving de signalen niet oppakt of geheel niet dan waarnemen. De namen van wat meer krankzinnige voorbeelden hiervan kun je zo op internet opzoeken.

Het meest ernstige is als een mens ‘geestelijk’ sektarisch als het ware, wordt kapot gemaakt. Doorgaand sub-liminaal signalen afgeven heeft veel meer effect en creeert slachtoffers die zich als daders gaan gedragen. Ze ‘verkopen’ daarmee hun ziel en eigenheid. De sekte leiders hebben daar meest geen oog voor. In goed overleg worden kinderen geofferd in incestueuze families, hun volwassenheid en levensgeluk zijn geheel ondergeschikt aan het geheim houden van het misbruik. Komrij schreef ooit ‘De Stankbel van de nieuweZijds’ over ook een sekte. Er zijn zoveel voorbeelden van. Mind you een sekte is nooit 1 persoon, maar een groep actieve volgelingen.

Het kan ook dat je beroepskeuze niet gerespecteerd wordt; zo wilde de vader van Bomans niet met hem praten omdat hij schrijver was. De meer gruwelijke voorbeelden van verregaande groepsmonoloog kennen we allemaal, in het voorbeeld van 9/11 of Fortuyn (individu..).Daar valt elke vorm van ‘begrijpen’ helemaal het water in.

En als er toch alleen de poging tot begrijpen / uitleg over blijft, wat dan? Als de liefde die je deelde met iemand bruusk beëindigd wordt, wat dan?

Er zijn historische geschapen leugens, de nep landing op D-day was er zo een.. heeft toch heel bewust, zo gaat de mare – was afleiding voor de echte landing- zo’n 20.000 man direct en bewust de dood in gejaagd. Het waren vaders en soms moeders, zonen en dochters; in feite allen kinderen. De klokkenluiders zijn meest slecht af. Hoe waardevol soms ook voor de loop van de geschiedenis.

Hoe het alles ook zit, -‘kop voor de wind houden jongen’, ‘na regen komt zonneschijn’; ‘ieder huisje heeft zijn kruisje’-, de clichés zijn helder. Ploeteren en tegenslag horen bij het leven. Met Nietzsche de dubbele zinnen: “Waar je niet aan kapot gaat daar word je beter van” of “Een mens wordt geschopt en geslagen naar de hoogte waar hij zich op bevindt”.

Onze samen-leving, of maat-schappij, maakt het voor velen niet eenvoudiger om de liefde te ervaren en niet te verzanden in logica.

Nu het samen-leven, de samen-leving en de daarin geldende ‘normen’ en ‘waarden’ (die nogal aan interpretatie en erosie onderhevig zijn) en de basis schijn zekerheden (geld, ‘familie’, ‘geloof’) belangrijker lijken dan de mythe van het leven zelf… lees het afscheid… en de fragiliteit… (er komt nog stukje over met historisch perspectief), lijkt het tijd om wat directer aandacht te vragen voor bezinning. Het ‘maatschappelijk’ leven is een fiks onderdeel natuurlijk; een heerlijke en goede bezigheidstherapie, echter het zou zo aardig zijn als het in het licht blijft van mens-zijn.

Voor afscheid nemen geldt: weet wat de betrekking is. Het is een lange termijn beslissing. Bekend is natuurlijk de uitspraak:”Neem nooit belangrijke beslissingen als je jezelf niet goed voelt’. Kijk maar terug in je eigen verleden, het blijkt waar. Ondanks dat je amygdala (die leeft op jou instructies) en meer delen van je brein je geen ‘ongelijk’ willen geven. Het gevaar is dat je in een merkwaardig soort realiteitstunnel komt.

Vanuit dit bewustzijn… dat zo lijkt… moet we wellicht even terug naar de prachtige zin van Thomas Bernhard: “Die Selbstmord gedanken sind die Einzige richtige Gedanken’ NIET dat je het MOET doen, juist niet. Het verwijst naar zijn ontzetting, de pijnlijke teleurstelling over de domheid, de vuigheid, het gebrek aan decorum, het breken van beloften, de schijnheilige verbale moordlust van primaire zielen, de luizenbollerigheid van de ongeletterde middenklasse, de onomwonden minkukkelige opportunistische houding van menigeen. Simpel gezegd: ‘uitgerekend de mens is onmenselijk’ (weer Bernhard), ergo de waardigheid verliest haar spoor en de vermogens worden niet gebruikt om tot vrede te komen in dit leven. Als je het schouwspel even objectief beziet. Bernhard wilde daar niet aan toegeven en zocht zich speels ironisch een weg om toch aandacht te vragen voor het wel waarnemen en waardigheid.

Dat objectieve vaststellen en de subjectieve beleving, daar is wel iets over te zeggen. Heel zelden spreek ik mensen individueel die niet bewust de waarneming hebben en zoeken, dat is dan de subjectieve ervaring. Zijn ze onderdeel van een negatieve ‘peer group’ (je bent wie je kent) dan wordt het lastiger. Geeft men zich over aan het objectiveren van mensen, dieren en dingen… tja dan is het leven eruit. Het maatschappelijk proces van ‘samen-leven’ vraagt veel aandacht voor velen en voor ze het weten zijn ze ‘daar druk mee’. Waakt daarvoor en speel toch leuk mee.

Menig mens die de eindfase des levens in gaat, heeft weer veel meer oog voor de dauw, de kleine details van het leven. De zachtheid komt weer in vizier, dankbare zachtheid. Een fraai voorbeeld van wel bewust afscheid nemen.

Ook daar zie je soms een reeks aan woorden, echter het ‘willen begrijpen’ kent een ander licht. De ‘ervaring’ of het ervaren krijgt aandacht.

Dus even over liefde, leven, afscheid en rede. De logica helpt je in begin, later niet. Afscheid nemen kan wellicht pas echt als je bewust bent van wat is. Ziet hier mijn pleidooi voor het zinnig gebruik van je hersenen: organiseren van je leven en je aandacht. Ja dat gaat over kwaliteitstijd en vaak heel praktische zake; in ander geval loop je steeds tegen een ‘toekomst’ aan in plaats van dat je deel bent van wat er gebeurt.

Wederom: de meest belangrijke dingen in het leven, zijn geen dingen. Die blijken steeds de liefdes energie als basis te hebben. Zodra je die uitlicht dan stokt alles. Dan kunnen de woorden en redeneringen het over gaan nemen. Hoewel je ‘weet’ dat je meest het overlijden van ouders pas ‘voelt’ als je het meemaakt…, lijken velen zich nog te vergalopperen aan het ‘ik begrijp het wel’.

Er valt weinig te begrijpen waar het om het leven gaat. De ‘verklaringen’ zijn voor mensen die niks beters te doen hebben. Aandacht is de sleutel. Een aantal maal per dag het besef van breekbaarheid je bewust worden. Gek genoeg dus niet denken maar beseffend bewustzijn, eenvoudig te doen door de tijdelijkheid van je eigen zijn, de nietigheid de aandacht te geven die het verdient. Afscheid nemen is wellicht een der meest wezenlijke zaken in ons leven; ‘afscheidsrituelen’ (Onno van der Hart meen ik) wellicht een mogelijke manier om er mee bezig te zijn.

Voor alles staat het plezier in het leven, daar mee bezig te zijn. Dat kan verzuipen in leeghoofdigheid, dat is linke soep. Neem de tijd om de nietigheid te ervaren. ‘Passende antwoorden’ zijn er niet; wel bestaat er echt passende aandacht en mee ervaren en zoeken. Het lijkt goed elke uitleg te zien als tijdelijk en een poging tot logica. Laat die logica niet tot je wereld worden, want dan haal je de liefde voorgoed uit je leven.

Een filmpje als Wisdom  geeft ruimte en wellicht besef. De details in en achter iemands ziel ook, besef de tijdelijkheid en nietigheid van het leven. Een mug is een wonderlijke creatuur, velen van ons zullen er deze zomer enkelen naar de andere kant helpen (en terecht, ze leven van mensen bloed en niet uit een schaaltje), toch is ook zo’n mug een oneindig complex en bijzonder wezen. De oneindige bijzonderheid van het leven, daar bij stil te staan… dat laat je wellicht even uit de tijdelijke emotie stappen en maant je tot ‘beseffen wat je doet’.  Kijk met liefde, besef ‘you have to go first’, ergo geef de emotie die je wilt hebben. Hoe lastig dat soms ook lijkt. Liefde is en blijft daarin niet logisch echter wel het antwoord.

Als je gaat argumenteren doe het dan goed, echter weet t is meer voer voor professoren dan dat de daders er kennis van nemen, het kan op lange termijn helpen:

Lees:

-       Van Eemeren (dat heeft u mij niet horen zeggen)

-       Brummer: wijsgerige begripsanalyse

En weet met Nijhoff: lees maar, er staat niet wat er staat.